Feride TURAN'ın Hazırladığı Tarih Gezgini Köşesi
- Kategori: Tarih Gezgini
“Kahvelerim pişti gel
Köpükleri taştı gel
İyi günün dostları
Kötü günüm geçti gel”
Makine cezveler çıkalı kahve köpükleri taşmıyor, ancak bu manide geçen “iyi gün dostları” meselesi günümüzde de mevcut. Çünkü henüz böyle bir teknoloji geliştirilemedi(!) Çok şükür kahve hatırında “kötü gün” dostları da var şu fani dünyada.
Makine cezveler çıkalı emek emek, sabırla karıştırılmıyor kahveler. Zamandan kazandıran makinelerin bir tuşuyla hazırlanmış kahvelerde bir kahve pişirimlik kadar bile “sabır” yoktur. Bakır cezvenin tadı yerine biraz plastik, biraz çelik, birbirinden otomatik, paramatik, pragmatik kahve makinelerinde sabırsız pişen dostluklar var. “Büyük kolaylık” değil mi? Çooook…
- Kategori: Tarih Gezgini
Osmanlı Devleti’nin son elli yılına damgasını vuran en önemli sorunlardan biri şüphesiz Ermeni meselesidir ve bu mesele günümüzde de uluslararası kamuoyu ve siyasi arenada hâlen güncelliğini koruyarak zaman zaman tartışmalara neden olmaktadır. Meselenin tarihî derinliğine ışık tutmak amacıyla tarihe not düşen bir yazıya göz gezdirelim istedik bu sayımızda.
Tarih 30 Ağustos 1895. Tercüman gazetesinde yayımlanan “Ermeni İşleri” başlıklı yazıda tansiyonu yüksek hadiselerden söz ediliyor. Gaspıralı İsmail Bey’in Kırım’da çıkardığı bu gazete sadece Türk dünyasından değil, dünya basınından derlediği haberlerle de farklı bakış açılarını sunarak meseleye bütünleyici gözle bakmamızı sağlıyor. Dönem itibariyle Ermeni meselesinin “en şiddetli” cereyan ettiği yıllar…
- Kategori: Tarih Gezgini
Sayı: 7
Biri Avrupa’da, diğeri Kırım’da çıkan iki gazete... Biri Namık Kemal ve Ziya Paşa tarafından hazırlanan ve sürgünde muhalefet eden Hürriyet gazetesi; diğeri Gaspıralı İsmail Bey’in Türk dünyasıyla dilde, fikirde ve işte kucaklaşmak için çıkardığı Tercüman Gazetesi… Biri 1868 yılında Hürriyet’te yayımlanmış “Bizde Adam Yetişmiyor” başlıklı makale, diğeri 1895’te Tercüman’da yayımlanmış “Bizler Adam Oluruz mu?” başlıklı makale… Aralarındaki zaman mesafesi çeyrek asırdan fazla… Yazılma amaçları da farklı... Hürriyet’teki yazıda hükümetin istihdam politikaları eleştiriliyor ancak Gaspıralı’nın böyle bir gayesi yok. Her iki yazının tek ortak noktası “adamlık”ta buluşmaktır. Her ikisi de “adam” derken, bugünkü ifadeyle “nitelikli insan gücü”nü kastediyor. Oysa çağdaş(!) zihniyet “adam” kelimesine cinsiyetçi bakış açısıyla bakıyor ve sadece “erkek cinsi”ni görüyor.
- Kategori: Tarih Gezgini
Bazı insanların sizi sevmemesi nimettendir. Hatta gıyabınızda kötü konuşmaları, hakkınızda olumlu bir referans kabul edilebilir. Malum, ne demiş Hz. Mevlana: “Eşeğin gittiği yöne gidilmez.” Liyakatsiz, menfaatperest, iş bilmez, rüzgâra göre yön değiştiren kimselerin işaret ettiği yönü dikkate almamak gerek. Yani kimi, kimin övdüğüne bakmak gerek. Tarihî bir dergide gözümüz övgü dolu satırlara takılınca elbette biz de kimi, kimin övdüğüne baktık. Miladi takvime göre 19 Kasım 1908’de Sırat-ı Müstakim dergisinde yayımlanan yazının “Darülfünun Talebelerine Bir Tebşir (müjde)” başlığından anlaşıldığı üzere talebelere müjde şeklinde veriliyor bir hocanın tayini. Tavsiye mektubu niteliğindeki bu yazı Mehmed Âkif’e ait.
- Kategori: Tarih Gezgini
Sayı: 5Paris, Paris olalı böyle kalabalık görmedi. Caddeler insan seliyle dolup taşmış durumda. Avrupalı, Amerikalı ve Asyalı insanlar aynı şeye, hep birlikte üzülüyorlar. Savaşların her türlüsünün kesintisiz devam ettiği şu fani dünyada bütün devletler, hayret edilecek biçimde “hakiki” bir üzüntüde “müttefik” olmuşlar. İnsanlık, “üzüntü”de de olsa birleşmiş. Osmanlı, İran, Japonya, Çin, Rusya, Almanya ve İngiltere; siyasetin çalkantılı denizinden bir günlüğüne de olsa çıkıp bu cenazede “ittifak” etmiş.
- Kategori: Tarih Gezgini
Daha ilk sayısında “Yanık bağırlardan kopup gelen acı acı Anadolu seslerine” yer vereceğini duyuran gazete; “Hakikat”in acı olacağını peşin peşin vurgulamıştır. İsminin neden “Hakikat-Anadolu Sesleri” konulduğunu da böylelikle açıklamıştır. Riyaya, dalkavukluğa muhalif; hakikate sadık bir çizgideki yayın politikası; haber ve yazıların içeriğinden anlaşılmaktadır. Bu Osmanlı gazetesinin imtiyaz sahibi ve başyazarı Mestan İsmail Bey; 5 “başmakale”den oluşan “Bizde Kadınlık” adlı yazı dizisini birçok kişinin hışmına uğramak pahasına kaleme almış olmalıdır. Söz konusu yazıların, günümüz şartlarında dahi cesurca bir üsluba sahip olduğunu kabul etmek gerekir.
- Kategori: Tarih Gezgini
Sayı: 3
Miladi takvime göre 27 Şubat 1911 tarihine rastlayan haberin başlığı aynen şöyledir: “Ereğli Taburu Niçin On Bir Saat Bekledi?” Alt başlıktan ise haberin muhatabını öğreniyoruz. Günümüze uyarladığımızda “Millî Savunma”, “Çevre ve Şehircilik” Bakanlarına hitaben yazılmış haberin alt başlığı şu şekildedir: “Harbiye ve Nafia Nazırlarının Nazar-ı Dikkatine”. Şikâyet dilekçesini andıran haber, bu yönüyle dikkat çeker. Konya’da meydana gelen hadise, Eskişehir’de çıkarılan “Hakikat-Anadolu Sesleri” gazetesinde haber olmuştur. Çünkü gazetenin “Konya Muhabir-i Mahsusumuzdan” şeklinde bahsettiği bir Konya muhabiri mevcuttur.
- Kategori: Tarih Gezgini
Sayı: 2
Vapur sesi, martı sesi, denizin sesi, ardından Sadri Alışık’ın güzelim İstanbul Türkçesi… 1966 yapımı siyah beyaz filmde, rengârenk hayallere daldırır bizi Sadri Alışık ve canlandırdığı Haşmet Bey adında bir İstanbul Beyefendisi… “Aaaah güzel İstanbul!” diye iç geçirir Boğaziçi manzarasına karşı… “Bir zamanlar dedelerimiz de içlenmiş bu güzelliğinin karşısında. Atalarımız da geçmiş bu sulardan… Mağrur ve akıncı…” der Haşmet Bey. Ancak İstanbul’a dair insanın hayal gücünü harekete geçiren asıl sözünü birazdan söyleyecektir: “Gerçekte kaldı mı bilmem ama benim gönlümde hâlâ bir güzel İstanbul yaşar.” Bu cümledeki yürek burkan kinaye bir yana, hangi dönemde olursa olsun, İstanbul’la kader çizgisi kesişen herkesin gönlünde “bir güzel İstanbul” yaşar. Ömrümün en güzel dört yılını, üniversite yıllarımı alan “bir güzel İstanbul” yaşar benim gönlümde mesela. Gönlümün İstanbul’u, 90’ların başlarındadır bu yüzden.
Page 1 of 2