Özcan TÜRKMEN

Hepimizin hepimizde herhangi bir şekilde hakkı var.

Bilenin bilmeyende, olanın olmayanda hakkı var.

Milletimizin hepimizde hakkı var.

Haksızlığa uğramaktan şikâyet eder dururuz da haksızlık yapma huyumuzdan vaz geçemeyiz bir türlü.

Her emeğin bir değer olduğunun farkındayız farkında olmasına da değerlerin korunmasında etkili olamıyoruz bir türlü.

Hakkımız var olmasına var da açlık; ne dost ne akraba ne insanlık ne de hak tanıyor.

Hakkımız var hakkımızı var da adaletin gözü kör oldukça, hakkaniyet olmadıkça hak yerini bulmuyor.

Ne yaparsak yapalım hak etmeyi bilemezsek hak; bizim olmuyor, olamıyor.

Haklının hakkını veremedikçe güçsüzleşiyoruz; hakkımız kayboluyor.

Kimden nereden nasıl öğrenmişsek başkalarının hakkını verirken cimri davranıyoruz.

Bir tek kişiye yapılan haksızlığın bütün topluluğa yöneltilmiş bir tehdit olduğunu kavrayamıyoruz.

Birbirimize haksızlık ettiğimiz zamanları yok sayar durumdayız.

Devenin boynuz ararken kulaktan olduğu hesaptan haksızlık peşinden koşup duruyoruz.

Hepimiz biliyoruz. Atasözümüz çok güzel özetliyor: 

‘Hak dedikten sonra akan su durur.’

Dilimizden düşürmeyiz şairin sözünü: 

‘Hak istediğin kadar hak verebilmek gerek / Adalet dağıtırken âdil olmalı yürek.’

Biliriz, söyleriz, hatta haykırırız haykırmasına da hak edenle hak etmeyeni, daha çok hak edenle daha az hak edeni ayırmada önemli aksamalar oluyor çoğu zaman. 

Olsun; ‘Kuvvetli olanın muhakkak haklı olması gerekmiyor’ ya.

Olsun; ‘Hak yenir ama hazmedilmez’ ya.

Ne diyelim. Yine atasözümüze müracaat ediyorum ben: 

‘Dinsizin hakkından imansız gelir.’

Müracaat ediyorum ama şu düsturu da unutmuyorum ben: 

‘Sana yapılan haksızlıkları toza, iyilikleri ise mermere yaz.’

Evet, evet; yine bir anonim kıssaya kulak verelim biz. Şöyle ki:

“Ormanda kötü bir dönem yaşanıyordu. Büyük ve güçlü hayvanlara yem olan güçsüz hayvanlar iyi saklanıyor, kendilerini iyi koruyorlardı. 

Bu durum karşısında aslan, ayı ve tilki güçlerini birleştirmeye karar verdi. Üçlü ittifak yapınca da bir başkan seçmek gerekti ve aslan oy birliğiyle başkan, ayı ile tilki de eşit haklarla başkan yardımcıları oldular. 

Yönetimle ilgili problemleri çözdükten sonra avlanmaya çıktılar ve örgütlenmenin meyvelerini kısa sürede aldılar. Yardımcılarının desteğiyle aslan, bir yaban eşeği yakaladı. Bir ceylanı kıstırmış olan ayıya yardım ettiler, ceylan da yakalandı. Ardından, aslanla ayının korkuttuğu bir tavşan, tilkinin pençelerinin arasına düştü.

İlk buluşma yerlerinde bir araya geldiler. Üçünün de neşesi yerindeydi ama üçünün de karnı açlıktan gurulduyordu. Avları ortaya koydular ve aslan ayıya dönüp ‘Şimdi bunları paylaşma zamanı geldi’ dedi. ‘Tabii ki hakka ve hukuka göre paylaşacağız. Söyle bakalım fikrin nedir?’ 

Ayı ‘Durum ortada sayın başkan’ dedi. ‘Yaban eşeği sizin, ceylan benim, tavşan da tilkinin...’ 

Aslanın gözünde yıldırımlar çaktı ve bir pençede ayının başını gövdesinden ayırdı. Sonra tilkiye dönerek ‘Bu senin arkadaşın haktan hukuktan hiç anlamayan birisiymiş’ dedi. ‘Şimdi sen söyle bakalım fikrini’. 

Tilki, sesi biraz titreyerek ‘Sayın başkan! Hakkın ve hukukun gereğinin ne olduğu ortadadır.’ dedi. ‘Yaban eşeği öğle yemeğinizdir. Bunu yedikten sonra biraz dinlenir, akşam yemeği olarak ceylanı yersiniz. Sonra isterseniz tavşanı çerez yapar, isterseniz sabah kahvaltısına saklarsınız.’

Aslan bu cevaptan çok hoşlandı. ‘Aferin sana!’ dedi. ‘Böyle hakça düşünmeyi, hukuku nerede öğrendin?’

Tilki hemen, ‘Nereden öğreneceğim sayın başkanım!’ dedi. ‘Şu ayının başsız gövdesine baktım, o anda hepsi bir çırpıda aklıma geliverdi.’”

Aslında soru değil sorunun cevabı zor bence. Sosyal hayatta genel kabul bu değil mi: ‘Ne ileri git ne geri kal’. 

Bakın, atalarımız bu konu ile de çok güzel bir söz etmişler:

‘Yağmur yağsa kış değil mi? / Kişi halini bilse hoş değil mi?’