lassicus” kelimesinin edebî manasıyla ilk kullanılışı, II. asırda Aulus Gellius’un Nodes Atti-caesindedir. Kelime yine de Roma’nın birinci sınıf vatandaşlarıyle ilgisini kaybetmediğinden, “scriptor classicus”un (klasik yazar) zıddı “scrip-tor proletariats” (halk yazarı)dır. Daha açık söylersem, klasik’in zıddı yeni veya modern değil, vulgar’dır. Klasik olan yeni’ye değil, basit, ilkel ve sığ bulduğuna karşı direnir. Diğer taraftan, Latince’nin “modo”sundan “modernus” kelimesinin türetilmesi ise, VI. asırdadır26 27. Muhtemelen ilk defa Charlemagne’ın asrına “saeculum moder-num” (modern devir) denmiştir. Böylece -yine ilk defa- kadim olan, karşıtını yaratır.

Devamını oku...

Kaynaklarda genellikle menşe ve doğuş yeri Yemen olarak gösterilen kahve, XVI. asırda Osmanlı’nın sosyal hayatında varlık göstermeye başlamıştır. İmparatorluğun başkentinde pek çok tartışmaya yol açan kahve, birçok âlime göre mükeyyifat içinde değerlendirilmiş; kimilerince haram, kimilerince helal olarak telakki edilmiştir. Klâsik şiir de bu tartışmalardan nasibini almıştır. Kahve aleyhtarları tarafından “kara su” olarak gösterilen ancak tiryaki şairler tarafından müdafaa edilen kahvenin, zaman içinde meşruiyet kazandığı görülmektedir. Kahvenin macerası, günümüz araştırmacılarının dikkatlerini çekmeyi başarmıştır. Akademik yayınların yanı sıra popüler tarzda kaleme alınan yazılarda da kahvenin üretimi, tarihi ve kültürümüze etkileri hakkında birçok bilgiye ulaşmak mümkündür.

Devamını oku...

Gazel kelimesi Arapçada “kadınlarla sevgi üzerine konuşmak, söyleşmek” anlamına gelmektedir. Asıl konusu aşk ve sevgilidir. Sevgili ile ilgili olarak şarap ve tabiattan da söz edilir (İpekten 1994; 7). Gazelin “nisvan ile âşıkane latifeye ve horataya dinür ve masdar olur zenan ile alüftelik vechiyle konuşmak ma’nâsınadır.” “Güzel avretler sözi ve mehdi hadisü’n-nisâi’l-hisân ma’nâsına ve dahi avretler musâhabetin sevmek...” gibi tarifleri de vardır (Dilçin 1986; 78).

Devamını oku...

İkinci dünya savaşından sonra Avrupa’nın en büyük talihsiz olaylarından ve trajedilerinden biri de zulümlerin ve soykırımlarının yaşandığı Bosna Hersek olaylarıdır. “Üç yıldan fazla süren bu savaş sırasında, Uluslararası Kızıl Haç Örgütü verilerine göre Bosna Hersek’te 312 000 kişi hayatını kaybetmiştir. Bu kayıpların 200 000 kadarı Boşnak halkına ait olup Bosnalılar dünyanın gözü önünde ve Avrupa’nın göbeğinde sistematik bir soykırıma tabi tutulmuştur. Sadece Srebrenica’da olanlar hakkında elle tutulur delillerin varlığı söz konusu olsa da, çok yakın tarihte gerçekleşen soykırımı aydınlatmaya yetmemektedir.” (wikipe-dia.org, Bosna Soykırımı) (E.T 29.01.2013)

Devamını oku...

Bir dildeki anlamın başka bir dile aktarılması olan çeviri, yüzyıllardır yapıldığı halde, hiçbir zaman günümüzde olduğu kadar sıradanlaşmadı. Okuyucu tarafından beğenilen edebi bir eserin onlarca dilde çevirisini kısa bir süre içinde görmek mümkün. Bu durum, eseri orijinal dilde okuyamayan okuyucu için bir avantajken; okuyucu, okuduğu eserin orijinal değil çeviri olduğunu çok kez göz ardı edebilmekte ve eserin çeviriyle orijinalliğini yitirebileceğini düşünememektedir. Kuşkusuz çeviriyle, yazarın düşüncelerinin en orijinal şekliyle okuyucuya iletme hedeflenmektedir, ancak bunun mümkün olup olmadığı tartışmalı bir konudur.

Devamını oku...

Osmanlı coğrafyasının Avrupa’ya yakın en uç noktası olarak hafızalara kazınmış ve bu bölge insanına “evlâd-ı fatihan” gibi mümtaz bir isim verilmiş olan Rumeli ve Bosna, Türk Edebiyatı ve Türk şiirinde hep tarihi eserleriyle, coğrafyasıyla, manevî iklimiyle, yetiştirdiği önemli sanat ve devlet adamları² ve güzel insanlarıyla yer almıştır. Sadece modern Türk şiirinde değil halk türkülerinde, tekke şiirlerinde ve divan şiirinde geniş bir yer edinmiştir. Hatta Osmanlı padişahlarından II. Murad (Muradî)nin Fatih Sultan Mehmet’in (Avnî), II. Bayezid’in (Adlî) Rumeli’yi işleyen şiirler yazdıkları bilinmektedir.³ 4 Türk edebiyatında da Rumeli kökenli çok sayıda önemli şair ve yazar yetişmiştir.

Devamını oku...

Bu sutûr-ı nazm-ı rûh-efzâları bir ma’nâda

Tâli’-i dûnundan anun sûret-i şekvâ imiş

Yahyâ Bey

Bütün insanlık tarihine bakıldığında her halde üzerinde en çok konuşulup yazılan konulardan biri de aşk ve şiir olmuştur. Şiir, şâir adı verilen, varlığı idrak tarzında sıradan insandan çok daha değişik bir etkileşimler silsilesi yaşayan insanın, duyular âlemini idrak ve izah tarzına verilen bir addır. Gerçekte asıl olan, sanatkârın tasavvurlar veya hayaller aleminde çizdiği kendine özgü dünyayı ifadeler ve mümkünler alemine getirme çabasıdır.

Devamını oku...

Şiir, Aristo’dan beri farklı öncelik ve bakış açılarıyla ve daha güzel ifade arayışlarıyla tekrar tekrar tanımlanmıştır.¹ Şiirde kimisi “vezin ve kafiye”yi esas alıp, onu “mevzûn u mukaffâ söz” olarak tarif ederken, kimisi “ahenk”i ön plana çıkartıp onu musikiye yaklaştırmıştır. Şiirde “hayal”i, “duygu”yu, “fikr”i veya “hayat”ı önceleyenler de şiir tanımlarını, bu kavramların etrafında şekillendirmişlerdir.

Devamını oku...

Arapça “ikili, ikişer” anlamına gelen “mesnâ” kelimesinin nisbet eki almış şekli olan mesnevi, her beyti kendi arasında kafiyeli nazım şekline denir. Mesneviyi, beyitlerle yazılan diğer nazım şekillerinden ayıran özelliği her beyitte ayrı kafiyeye yer verilmesidir. Divan şiirinde uzun soluklu ve genellikle belli bir plan dâhilinde yazılan müstakil mesneviler yanında, divanlarda dibace de dâhil olmak üzere divanın sonuna kadar her yerde bulunabilen küçük

Devamını oku...

Müjgârılan dem yok ki ten-i hâkîye

Peykân-ı kâza gibi nüzul eylemeye

Ol çeşm-i kebûda sine gerdik durduk

Gökden ne yağar ki yer kabûl eylemeye

Devamını oku...