Mehmet Mehdi ERGÜZEL tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Adalet, hakkı gözetmektir, herkese hakkını “alnının teri kurumadan” vermektir. İnsanlık tarihi belki de adalet arayışının tarihidir. Adalet; insaftır, merhamettir, haddi aşmamaktır. Adalet, herkese yakışır. En çok da kendisine hük­metme mesuliyeti verilenlere... “ Adl ü dâd eylemek” kusurla­rın tecziyesinde aftan yana temayül göstermektir.

Kimine göre adalet, bir hayaldir. Ama insanlık, asırlar­dır bu hayal güzelin ardı sıra koşmaktadır. Ve her ne hikmetse adalet talipleri bu hayal kuşun kanatları altında huzur bulaca­ğı ümidi ile koştururken kendini adalet diye vahşi bir atmaca­nın pençeleri arasında bulmaktadır.

Edebiyat Dunyamız tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Bir Şair Öldü” başlıklı yazım[1]beklemediğim kadar tenkit edilince kendimi bu yazıyı yazmaya mecbur hissettim. Okumamış olanlar bulunabilir, o yazıyı Öğretmen Şair Sadık Çakırsipahi’nin vefatı üzerine kaleme almıştım. Dört satırlık vefat haberinde, kendisinden “Çankırı edebiyatına önemli katkılar sunan, şair ve yazar kişiliği ile tanınan emekli öğretmen” olarak söz ediliyordu.[2]Merak edip internetten araştırdığımda bir iki fotoğrafı, kendi okuduğu birkaç şiiri[3]ve sahaflara düşmüş kitaplarının kapak[4]ları dışında derli toplu bir bilgi bulamayınca üzülmüştüm. Haberde özgeçmiş yoktu; kitaplarından söz edilmemiş, şiirlerinden tek bir örnek bile verilmemişti. Birçok insan öldükten sonra kıymete binerken, -şiirlerine bakıldığında iyi bir şair olduğu anlaşılan- Sadık Çakırsipahi, öldükten sonra da kıymetlendirilememişti.

Ahmet İNAM tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Şiiri çözmeye kalkarak lime lime etmenin hiçbir anlamı yok. Çözme! Gör. Anla! (Wittgenstein ağabeyim değil miydi bize “Düşünme, gör” diyen?) Şiiri otopsi masasına yatırabilirsiniz elbette, röntgenini de çekebilirsiniz. Yine, Wittgenstein, örümcek ağını kaba parmaklarıyla anlamaya çabalayanları uyarmıştı. Dikkat! Şiir eleştirilecek, yoldan çekilin, eleştiri denen greyder, düzleyecek şiiri! Pencerelerden kafalarınızı uzatmayın, eleştirmen havaya ateş edecek, bir yerinize gelmesin!

Murat TOKAY tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Selim İleri'nin tek şiir kitabının yıllar sonra yeniden yayımlanmasıydı. İlk baskısı 1987'de yapılan Ayışığı, “gizli kalmış bu şiirleri uzun zamandır arayanlar için” yeniden gün yüzüne çıktı. İleri'nin pek bilinmeyen bu şiir kitabından hareketle, Türk edebiyatında yolu şiire uğramış ama düzyazıda ustalaşmış isimlere göz attık.

Selim İleri bugün edebiyatımızın en önemli romancılarından. Yazın hayatına öyküyle başlamış, ilk kitabı Cumartesi Yalnızlığı 1968 yılında yayımlanmış. Kendisini öykü ve romanda kanıtlamış olan İleri, neden şiir kitabı yayımladığı ile ilgili olarak şunları söylüyor:

Ahmet İNAM tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Biz güzellersiz olmazız Ahmed

Bülbülüz gülsitânsız olamasız

Ahmet Paşa

Dede Efendi’nin güfte yazarını bilmediğim hicâz yörük semâisinin sözlerinin bir bölümü şöyle:

Edebiyat Dunyamız tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Aşık edebiyatı temsilcilerinin yetiştikleri sosyal çevre ile ilgili araştırmalarda farklı tasniflerle karşılaşırız. Bu farklılık, aşıklık geleneği içinde yetişen sanatkarların belli bir toplumsal tabaka ile sınırlı olmamaları, dönemlere ve bölgelere göre farklı eğilimlere sahip bulunmaları sonucunu doğuran karmaşık bir yapı arz etmelerinden kaynaklanır.

Türklerin Anadolu' da kurdukları yerleşik medeniyet içinde beliren yerleşim birimlerini ana hatlarıyla köy ve şehir olarak iki grupta incelemek mümkündür.

Edebiyat Dunyamız tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

18. yüzyıl, yetişenşen âşıklar açısından âdeta bir duraklama dönemi havasını vermektedir. XVII. yüzyıldaki başarılı âşıkların yerini âdeta geleneği zorla yürütmeye çalışan onlarca âşık almıştır.

İçlerinde XVII. yüzyıl ile karşılaştırılabilecek güçte bir âşığımız yoktur. Bunun sonucu olarak yüzyılın âşıkları alfabe sırasına göre haklarında bulunabilen bilgilerle tanıtılmaya çalışılacaktır.

18.yüzyılda çok sayıda şair yetişmesine rağmen, aşık tarzını bir önceki ve bir sonraki asırlarda yetişen sanatkarlar kadar güçlü bir şekilde sürdüren temsilcilere rastlamıyoruz. 17. yüzyılda başlayan klasik edebiyata özenme hareketi, 18. yüzyılda daha ileri bir düzeye ulaşmıştır. Şairlerin büyük bir kısmının ortaya koyduğu bu eğilim, asıl kendi tarzlarından da uzaklaşmayı beraberinde getirmiştir. 

Edebiyat Dunyamız tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Öz ve biçim (içerik ve form), şiir tarihinin hemen hemen her döneminde çok konuşulmuş, çok tartışılmış kavramlardır. Terry Eagleton Şiir Nasıl Okunur adlı kitabında içeriği bir şiirin söylediği şeye gönderme yapan, formu ise bir şiirin nasıl söylendiğine gönderme yapan kavramlar olarak niteler ve şiiri form ile içeriğin birbirlerine çok yakından dokunmaları olarak tanımlar (Eagleton 2007: 106). Şiirin edebi bir tür olarak tanımının dahi öz ve biçim üzerinden yapılıyor olması, şiir tartışmalarında bu iki kavramı, tartışma konusu olarak her dönemde ön plana çıkarmıştır. 1950-1970 yılları arasında edebiyat ve sanat dergilerine baktığımızda da öz ve biçim üzerine birçok tartışmanın yapılmış olduğunu görürüz.

Edebiyat Dunyamız tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Şiirin bir sanat dalı olarak kabul edilişinden bu yana gerek şairler gerek eleştirmenler tarafından şiir tanımlanmaya çalışılmıştır. Zamana ve mekâna göre değişen şiir algısı beraberinde birbirinden farklı tanımları da getirir. Şiirde her yeni dönem, her yeni akım hatta her güçlü şair yeni bir şiir tanımı yapar. Dolayısıyla her farklı şiir tanımı aynı zamanda farklı bir şiir anlayışını da temsil eder. Bir şair şiirini tanımlarken aynı zamanda poetikasını da açıklıyor demektir ya da tersinden bir okumayla, bir şair poetikasını açıklarken aynı zamanda şiiri de kendine göre tanımlıyor demektir. Bu durum 1950-1970 yılları arasındaki edebiyat ve sanat dergilerindeki şiir üzerine yazılmış yazılarda da görülür. Bu dönemde doğrudan bir şiir tarifine pek rastlanmaz.

Edebiyat Dunyamız tarafından yazıldı.

Kategori: Bilgi Dağarcığı

Serbest Vezin Nedir? 

Vezni ve kafiyesi serbest olan, önceden belirlenmiş bir kalıbı olmayan serbest nazım şiirleridir. Tanzimat’tan sonra seyrekçe ve yirminci asırdan itibaren sıkça görmeye başladığımız serbest şiirler, vezin ve kafiye bağlarından kurtulan şiir örnekleridir. Batı edebiyatından aldığımız serbest vezin uygulaması, Türk edebiyatında aruz ölçüsü ve hece ölçüsünün standardı kurulmadan inceleme ölçütleri belirlenebilecek bir keyfiyet değildir.

Serbest Vezin Özellikleri Nelerdir ?

Serbest şiirler incelenince, bilindiği gibi pek de serbest olmadığı, kendine mahsus çok sıkı kuralları ve kendi orijinallikleri içinde bir tutarlı serbestlikleri olduğu görülecektir. Hatta şiirden ziyade espri sayılabilecek Orhan Veli Kanık‘ın Delikli Şiir, Böcekler, Melih Cevdet Anday‘ın Yağmur örneğinde karşımıza çıkan kimi şiirler, ölçütleri belirlenen bir inceleme hassasiyeti ite ele alındığı zaman serbest veznin hiç de büsbütün serbest olmadığını, Onun da kuralları olduğunu ortaya gösterecektir.